APEL Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wprowadzenie uproszczonego systemu rejestracji makrobiologicznych środków ochrony roślin w Polsce.
Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych zwraca się z uprzejmą prośbą do Pana Ministra o rozważenie możliwości wprowadzenia w Polsce uproszczonego systemu rejestracji makrobiologicznych środków ochrony roślin. Aktualnie w Polsce rejestrowane są przez MRiRW tylko mikrobiologiczne środki ochrony roślin, które zawierają m.in. bakterie, grzyby, wirusy, i mogą obejmować całe mikroorganizmy, żywe i martwe lub ich metabolity.
Obecnie w 21 krajach członkowskich Unii Europejskiej rejestrowane są także makrobiologiczne środki ochrony roślin, które zawierają drapieżne i pasożytnicze owady i roztocze oraz nicienie.
W Polsce makrobiologiczne środki ochrony roślin nie są rejestrowane przez MRiRW, co skutkuje brakiem kontroli nad organizmami sprowadzanymi do kraju. Może powodować powstawanie ryzyka dla środowiska przyrodniczego, czyli wprowadzenia organizmów inwazyjnych, co jest prawnie zabronione.
Brak rejestracji makrobiologicznych środków ochrony roślin uniemożliwia zastosowanie tych preparatów w ramach ekoschematów: Integrowana produkcja roślin oraz Biologiczna uprawa. Aktualnie rolnicy i ogrodnicy, którzy stosują mikrobiologiczne środki ochrony roślin mogą korzystać z dopłat w ramach ekoschematów, natomiast wykorzystanie makrobiologicznych środków ochrony roślin powoduje, że nie można otrzymać dofinansowania.
Od wielu lat w Polsce do zwalczania omacnicy prosowianki szeroko wykorzystuje się kruszynka, czyli pasożytniczą błonkówkę, który należy do makrobiologicznych środków ochrony roślin, zabieg ten nie podlega przepisom o finansowaniu w ramach ekoschematów. Taka sytuacja powoduje nierówne traktowanie wykorzystania mikrobiologicznych oraz makrobiologicznych środków ochrony roślin.
Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych proponuje wprowadzenie uproszczonej rejestracji makrobiologicznych środków ochrony roślin. W tym celu MRiRW może upoważnić jeden z Instytutów Badawczych nadzorowanych przez Ministra, do prowadzenia uproszczonego systemu rejestracji makrobiologicznych środków ochrony roślin. Takie działanie pozwoli na odciążenie MRiRW, taka praktyka jest procedowana w 21 krajach członkowskich Unii Europejskiej.
Zwracamy się z uprzejmą prośbą do Pana Ministra o pozytywne rozpatrzenie Apelu, co korzystnie wpłynie na zwiększenie wykorzystania także makrobiologicznych środków ochrony roślin, i jest zgodne z założeniami Integrowanej Ochrony Roślin.
Justyna Jasińska,
Prezes Zarządu PZPRZ
Odpowiedź MRiRW
Szanowna Pani Prezes,
w nawiązaniu do przekazanego pisma i prośby o wprowadzenie uproszczonego systemu rejestracji makrobiologicznych środków ochrony roślin w Polsce, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazuje poniżej wyjaśnienia.
W ramach ekoschematu dotychczas funkcjonującego jako Biologiczna ochrona upraw (od 2025 r. nastąpiła zmiana nazwy na Biologiczna uprawa), obok mikrobiologicznych środków ochrony roślin, istnieje dodatkowo możliwość otrzymania wsparcia dla stosowania nawozowych produktów mikrobiologicznych. Jak słusznie wskazano w piśmie, nie ma jednak możliwości uzyskania wsparcia do stosowania makroorganizmów, w tym np. kruszynka. Preparaty oparte o makroorganizmy (nicienie, błonkówki, muchówki, chrząszcze m.in.) nie podlegają bowiem w Polsce procedurze oceny i rejestracji.
Należy jednak podkreślić, że stosowanie makroorganizmów w ochronie roślin zostało objęte wsparciem w ramach ekoschematu – Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin, której jednym z elementów jest właśnie biologiczna ochrona roślin. Ekoschemat ten ma na celu zachęcenie rolników, aby kompleksowo planować i prowadzić uprawę roślin w sposób zrównoważony.
Metodyka integrowanej produkcji kukurydzy zaleca stosowanie kruszynka (Trichogramma spp.), który jest wrogiem naturalnym omacnicy prosowianki (jest to oofag czyli gatunek pasożytujący w jajach tego gatunku). W Polsce dostępne są na rynku biopreparaty zawierające głównie jeden gatunek kruszynka – T. brassicae.
Dotychczas w ramach tego ekoschematu przyznawane były płatności w jednej wysokości do upraw prowadzonych zgodnie z metodykami integrowanej produkcji roślin, niezależnie od tego, czy były to uprawy rolnicze, sadownicze, czy warzywne.
Uwzględniając zróżnicowanie wysokości ponoszonych dodatkowych kosztów i utraconych dochodów przez uczestników systemu, od 2025 r. wprowadzone zostały odrębne stawki płatności dla poszczególnych grup upraw.
Szacowane stawki płatności wynoszą:
- uprawy sadownicze – 342,70 EUR/ha
- uprawy jagodowe – 309,21 EUR/ha
- uprawy rolnicze – 146,07 EUR/ha
- uprawy warzywne – 309,21 EUR/ha.
Należy podkreślić, że ekoschemat ten cieszy się dużym, rosnącym zainteresowaniem ze strony rolników. Potwierdza to, iż odpowiada on właściwie potrzebom rolnictwa. Nie mniej jednak, mając na uwadze Państwa apel, w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjęte zostaną konsultacje w celu umożliwienia szerszego wsparcia dla rolników korzystających z ochrony biologicznej, polegającej na stosowaniu makroorganizmów. Ze względu na bezpieczeństwo środowiska i dobro użytkownika oraz konsumenta znaczna część krajów członkowskich UE wprowadziła własne przepisy regulujące import i stosowanie makroorganizmów. To wyzwanie podjęte zostanie również przez resort rolnictwa. Wymaga to jednak przeprowadzenia szerokich konsultacji i analiz, tak aby wprowadzenie nawet uproszczonych form regulacji tego obszaru nie wpłynęło negatywnie na rozwój sektora makrobiologicznych preparatów dedykowanych ochronie roślin.
Z wyrazami szacunku
Małgorzata Flaszka
zastępca dyrektora Departamentu Hodowli i Ochrony Roślin
/podpisano elektronicznie/